Πιστεύω πως κάθε άνθρωπος θα έπρεπε να ασχολείται δημιουργικά με την τέχνη. Να γράφει ποίηση, να ζωγραφίζει, να συνθέτει μουσική, να χορεύει, να τραγουδάει ή να παίζει ένα μουσικό όργανο, να κάνει θέατρο, κατασκευές κτλ. Είναι τεράστιο το όφελος μέσω της ψυχαγωγίας που η δημιουργία τέχνης προκαλεί: σκέψη, αναζήτηση, συνδυασμός, δημιουργία, ανασκευή, κρίση, συγκέντρωση, επιμονή, υπομονή, διασκέδαση, απογοήτευση, οργάνωση, χαρά.

Τα σχέδια είναι Constellations (15.10.2011) και Παραλλαγές στο Σχήμα του Σταυρού (15-16.10.2011).

Photo: © Alexandros Droseltis

Λατρεύω τα εργαλεία. Και εννοώ τα απλά εργαλεία του χειροτέχνη, του do-it-yourself τύπου, αυτά που αποτελούν άμεση προέκταση του χεριού και των δακτύλων. Μ' αυτά ο άνθρωπος κατέκτησε την δυνατότητα των κατασκευών. Μ' αυτά τίθεται η βάση για το πιο πολύπλοκο μηχάνημα. Το μέρος με το οποίο δρουν είναι σχεδόν πάντα από μέταλλο· η δε λαβή, άλλοτε από μέταλλο, άλλοτε από ξύλο, άλλοτε δε από πλαστικό. Μπορεί να περιμένουν για μήνες στο ντουλάπι μέχρι να χρειαστούν. Όταν όμως τα χρειάζεσαι και ξέρεις ότι έχεις τα κατάλληλα εργαλεία, τότε είναι απόλαυση να τα πιάνεις και να δίνεις μορφή σ' αυτό που έχεις στο μυαλό σου.

Στα εργαλεία συναντά κανείς τα διαφορετικότερα σχήματα, χρώματα και υλικά. Όταν δε είναι καλοφτιαγμένα, γερά και ακριβή, είναι έργα τέχνης. Γι' αυτό πρέπει να τα τιμά κανείς και να τα προσέχει, και όχι να τα στοιβάζει σωρηδόν σε ράφια και ντουλάπια.

Καλές δουλειές!

Ο αντίποδας της αισθητικής είναι η ποιητική. Πώς πρέπει να είναι η τέχνη, ο ρόλος της, το σώμα της, το φόρεμά της, το πώς θα σου μιλάει και τι θα σου λέει, όλα αυτά είναι πράματα που ένας καλλιτέχνης πρέπει να τα σκεφτεί πολύ πριν πάρει να γράψει. Όλα τα υπόλοιπα, τεχνική, μέθοδοι, δουλειά, σύνθεση βρίσκονται στο ενδιάμεσο, μετά την ποιητική και πριν την διαμόρφωση της αισθητικής.

Θα πρέπει ο καλλιτέχνης να τα σκεφτεί όλα αυτά, την ποιητική του, πριν πιάσει την βαριοπούλα ή την σμίλη, ή και το νυστέρι ακόμα. Κι ας μην φαίνεται πως βγήκε πουθενά, πάντα κάτι βγαίνει κι ας μην το καταλαβαίνει ο ίδιος.

Όταν ένας καλλιτέχνης παίρνει μέρος σε έναν διαγωνισμό (πιάνου, σύνθεσης, ζωγραφικής κτλ) ξέρει πως το έργο του θα κριθεί με βάση τα κριτήρια των ανθρώπων που συνιστούν την γνωστή ή άγνωστη επιτροπή. Συνεπώς θα πρέπει, αν θέλει να κερδίσει το βραβείο, να ικανοποιήσει τις σχετικές προσδοκίες της επιτροπής. Είτε η επιτροπή είναι γνωστή είτε άγνωστη, ο στόχος στερεί από τον καλλιτέχνη την κινητήρια δύναμη της ανανέωσης. Διότι ακόμα και στην περίπτωση της άγνωστης επιτροπής, το μέλος της δεν θα μπορέσει να κατανοήσει —και συνεπώς να κρίνει— ένα έργο ή μια παράσταση που βρίσκεται εκτός των δικών του καλλιτεχνικών συνόρων. Συνεπώς ο καλλιτέχνης θα πρέπει είτε να έχει a priori συντηρητικά γούστα, είτε να μην είναι ο εαυτός του, αν θέλει να αποκομίσει κάποιο βραβείο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο πιστεύω πως οι διαγωνισμοί στην τέχνη δεν βοηθάνε την τέχνη.

Σήμερα έγραψα ένα μανιφέστο. Για τη μουσική και την τέχνη γενικότερα. Συνοψίζει τις απόψεις μου ως συνθέτη για το πώς θέλω τη μουσική.

Το ενδιαφέρον είναι η οπτική γωνία του μανιφέστου. Εννοείται ότι πρόκειται για καθαρή αυθαιρεσία. Έτσι όμως πρέπει να είναι ο καλλιτέχνης· ελεύθερος.

Το πρόβλημα προκύπτει όταν πρέπει να δουλέψεις μια ως συνθέτης και μια ως μουσικολόγος. Στην 2η ιδιότητα πρέπει να βάζεις τις προσωπικές προτιμήσεις πέρα. Γίνεται όμως κάτι τέτοιο; Πιστεύω πως ναι, τουλάχιστον σε συνειδητό επίπεδο.